การตรวจอัลตร้าซาวด์ช่องคลอด (TRANSVAGINAL SONOGRAPHY) หรือที่เรียกว่า การตรวจอัลตร้าซาวด์มดลูกและรังไข่ หรือการตรวจอัลตร้าซาวด์ทางนรีเวช เป็นวิธีตรวจหาความผิดปกติของมดลูกและรังไข่ที่มีประสิทธิภาพ เพราะหัวตรวจสามารถเข้าไปใกล้ตำแหน่งของมดลูกและรังไข่ได้มากกกว่าการตรวจอัลตร้าซาวด์บริเวณหน้าท้อง
แล้วสาว ๆ คนไหนที่ควรเข้ารับการตรวจอัลตร้าซาวด์บริเวณช่องคลอดบ้าง? มีข้อบ่งชี้อย่างไร?​ แฮปปี้เบิร์ธคลินิกมีข้อมูลที่น่าสนใจเกี่ยวกับการตรวจอัลตร้าซาวด์ช่องคลอดมาฝากค่ะ

​

ตรวจอัลตร้าซาวด์ช่องคลอด คืออะไร?

👩🏻‍⚕️ ตรวจอัลตร้าซาวด์ช่องคลอด คือ การใช้หัวตรวจอัลตร้าซาวด์สอดเข้าไปทางช่องคลอด และปล่อยคลื่นเสียงความถี่สูงเข้าไปกระทบกับอวัยวะภายในช่องคลอดอย่างมดลูกและรังไข่ ก่อนที่คลื่นเสียงจะสะท้อนกลับมาที่เครื่องตรวจจับ แล้วแปลงสัญญาณออกมาเป็นภาพที่จอมอนิเตอร์

 

การตรวจอัลตร้าซาวด์มดลูกและรังไข่นั้น จะมีความสะดวกมากกว่าการตรวจอัลตร้าซาวด์บริเวณหน้าท้อง (Transabdominal Ultrasound : TAS) เพราะสามารถตรวจได้เลย ไม่จำเป็นต้องกลั้นปัสสาวะ อีกทั้งหัวตรวจอัลตร้าซาวด์จะเข้าไปใกล้มดลูกและรังไข่ได้มากกว่า ทำให้มองเห็นภาพได้ชัดเจนกว่าด้วย

​

อัลตร้าซาวด์ช่องคลอด ตรวจโรคอะไรได้บ้าง?

👩🏻‍⚕️ การตรวจอัลตร้าซาวด์ช่องคลอด จะแบ่งเป็น 2 เป้าหมายหลัก ๆ ดังนี้

​

1. ตรวจการตั้งครรภ์ 👶🏻

👩🏻‍⚕️ การตรวจอัลตร้าซาวด์บริเวณช่องคลอด จะใช้ตรวจการตั้งครรภ์ไตรมาสที่ 1 (อายุครรภ์ 1 - 13 สัปดาห์ หรือ 3 เดือนแรก) โดยสามารถตรวจได้หลายอย่างมาก เช่น ตรวจยืนยันการตั้งครรภ์ ตรวจดูตำแหน่งของถุงตั้งครรภ์ว่าอยู่ในหรือนอกมดลูก ตรวจหาเนื้องอกมดลูก หรือถุงน้ำรังไข่ที่อาจส่งผลกระทบต่อการตั้งครรภ์ หรือตรวจดูอายุครรภ์เพื่อประเมินวันกำหนดคลอด เป็นต้น

​

2. ตรวจอัลตร้าซาวด์มดลูกและรังไข่

👩🏻‍⚕️ เป็นการตรวจอัลตร้าซาวด์ทางนรีเวชที่ช่วยเสริมประสิทธิภาพของการตรวจภายในมากขึ้น โดยจะตรวจก็ต่อเมื่อสาว ๆ มีอาการ หรือข้อบ่งชี้ที่อาจเกี่ยวกับความผิดปกติของมดลูกและรังไข่ โดยการตรวจอัลตร้าซาวด์บริเวณช่องคลอด จะสามารถตรวจดูสภาพของมดลูกและรังไข่ ตรวจหาถุงน้ำรังไข่ (ซีสต์) รวมถึงกลุ่มอาการภาวะถุงน้ำรังไข่หลายใบ (PCOS) เนื้องอกในรังไข่ มดลูก หรือเยื่อบุโพรงมดลูก หรือก้อนเนื้อภายในอุ้งเชิงกรานได้

​

อาการที่บ่งบอกว่าควรเข้ารับการตรวจอัลตร้าซาวด์ช่องคลอด

👩🏻‍⚕️ ในความเป็นจริงแล้ว การตรวจอัลตร้าซาวด์บริเวณช่องคลอด เป็นการตรวจสุขภาพทางนรีเวชอย่างหนึ่งที่สามารถตรวจได้เป็นประจำปีทุกปี โดยที่ไม่ต้องรอให้มีอาการผิดปกติ
อย่างไรก็ตาม หากสาว ๆ มีข้อบ่งชี้ หรือมีอาการเหล่านี้ แนะนำให้ปรึกษาคุณหมอเพื่อตรวจอาการตั้งแต่เนิ่น ๆ เพื่อที่คุณหมอจะได้ให้การดูแลรักษาอย่างมีประสิทธิภาพ และลดความเสี่ยงในการเกิดโรคร้ายแรงได้

• มีการตั้งครรภ์ โดยจะใช้ตรวจการตั้งครรภ์ในไตรมาสที่ 1 และตรวจภาวะตั้งครรภ์นอกมดลูก

• มีอาการปวดบริเวณท้องน้อย

• ประจำเดือนมาไม่ปกติ เช่น ประจำเดือนมามาก ประจำเดือนในแต่ละรอบมาห่างกันมาก ๆ หรือประจำเดือนขาดโดยไม่ได้ตั้งครรภ์

• ผู้ที่มีภาวะถุงน้ำรังไข่หลายใบ (Polycystic ovary syndrome) หรือที่เรียกว่า “กลุ่มอาการ PCOS”

• มีเลือดออกทางช่องคลอด

• มีภาวะมีบุตรยาก

• ตรวจพบก้อน โดยการอัลตร้าซาวด์จะช่วยบอกได้ว่าเป็นก้อนเนื้อ หรือถุงน้ำ

• ตรวจภาวะผิดปกติของอุ้งเชิงกรานที่ไม่สามารถตรวจได้จากการอัลตร้าซาวด์หน้าท้อง

• ตรวจติดตามความเปลี่ยนแปลงของรอยโรคทางนรีเวช

​

ผู้ที่ไม่ควร เข้ารับการตรวจอัลตร้าซาวด์บริเวณช่องคลอด

👩🏻‍⚕️ แม้ว่าการตรวจอัลตร้าซาวด์บริเวณช่องคลอดจะมีความปลอดภัยสูง ไม่ทำให้เกิดอันตรายต่อตัวผู้ตรวจ แต่ก็มีข้อจำกัดในคนบางคนเช่นกัน ได้แก่

• ผู้ที่มีประจำเดือน เพราะจะทำให้ไม่สะอาด ไม่สะดวกในการตรวจ และเสี่ยงต่อการติดเชื้อได้ง่าย

• ผู้หญิงวัยก่อนมีระดู

• ผู้ที่ไม่เคยมีเพศสัมพันธ์มาก่อน

• ผู้ที่มีช่องคลอดแคบ

• ผู้ที่ไม่สามารถตรวจภายในด้วยวิธีการคลำ (Bimanual)

• ผู้ที่ไม่ต้องการตรวจทางช่องคลอด

หากสาว ๆ อยู่ในกลุ่มคนเหล่านี้ สามารถปรึกษาคุณหมอเพื่อเลือกการตรวจอัลตร้าซาวด์บริเวณหน้าท้องแทนได้

​

การเตรียมตัวก่อนเข้ารับการตรวจอัลตร้าซาวด์บริเวณช่องคลอด

👩🏻‍⚕️ การตรวจอัลตร้าซาวด์บริเวณช่องคลอด สาว ๆ ที่เข้ารับการตรวจจะต้องปัสสาวะออกให้หมดก่อน และไม่ควรดื่มน้ำในปริมาณมาก ๆ ซึ่งจะแตกต่างจากการตรวจอัลตร้าซาวด์บริเวณหน้าท้องที่ต้องดื่มน้ำเยอะ ๆ และกลั้นปัสสาวะไว้ ดังนั้นหากมีการตรวจอัลตร้าซาวด์หน้าท้องร่วมด้วย จะแนะนำให้เข้ารับการตรวจอัลตร้าซาวด์หน้าท้องให้เรียบร้อยก่อน

 

ส่วนการเตรียมตัวอื่น ๆ แนะนำให้สวมใส่เสื้อผ้าที่ง่ายต่อการผลัดเปลี่ยน พักผ่อนร่างกายให้เพียงพอ ไม่จำเป็นต้องงดน้ำและอาหารก่อนเข้ารับการตรวจ และหลีกเลี่ยงการสวนล้างช่องคลอด เพราะอาจส่งผลต่อประสิทธิภาพการตรวจภายในของคุณหมอได้

​

ขั้นตอนการตรวจอัลตร้าซาวด์บริเวณช่องคลอด

👩🏻‍⚕️ การตรวจอัลตร้าซาวด์บริเวณช่องคลอดเป็นส่วนหนึ่งของการตรวจภายใน โดยจะทำก็ต่อเมื่อสาว ๆ มีข้อบ่งชี้ในการตรวจเท่านั้น โดยคุณหมอจะอัลตราซาวด์อวัยวะในอุ้งเชิงกราน และตรวจหาความผิดปกติต่าง ๆ จากภาพอัลตร้าซาวด์ที่แสดงบนจอมอนิเตอร์ ใช้ระยะเวลาการตรวจประมาณ 5 - 10 นาที

​

การดูแลตนเองหลังตรวจอัลตร้าซาวด์บริเวณช่องคลอด

👩🏻‍⚕️ การตรวจอัลตร้าซาวด์บริเวณช่องคลอด ไม่ทำให้เกิดความเจ็บปวด ไม่ต้องดูแลอะไรเป็นพิเศษ หลังจากตรวจเสร็จเรียบร้อยแล้ว สาว ๆ สามารถกลับไปใช้ชีวิตประจำวันได้ตามปกติ